Gezonde stad

Een betaalbaar kwalitatief woonzorgcentrum vinden, is niet evident. De vakbond ACV Puls ondervroeg bijna tweeduizend personeelsleden in de sector. Amper 22% gaf aan dat er dagelijks voldoende personeel is. Ook gaf twee derde aan dat door de zware administratieve last kostbare tijd verloren gaat voor de zorgtaken. Geen wonder dat minder noodzakelijke, maar toch belangrijke taken blijven liggen. Zonder voldoende personeel geraakt de kwaliteit van de zorg in de woonzorgcentra in het gedrang. 

De bevraging van de vakbond wees uit dat er ook veel schort aan de arbeidsomstandigheden. Zo gaat bijna de helft van het personeel wel eens ziek naar het werk. De stad dient hier het goede voorbeeld te geven door de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden te verbeteren in het OCMW-woonzorgcentrum Wedbos.

Rusthuisbewoners betalen een stevige factuur. In Wedbos kost een eenpersoonskamer 2.094 euro per maand. De andere woonzorgcentra, vragen nog een stuk meer. Met een gemiddeld werknemerspensioen van 1.940 euro voor mannen en 1457 euro voor vrouwen kan je dat niet betalen. En veel zelfstandigen hebben nog een kleiner pensioen. Wij zorgen voor een maximumfactuur voor een kamer in de stedelijke woonzorgcentra. Die factuur mag niet hoger liggen dan je pensioen en mag evenmin doorgeschoven worden naar de kinderen.

Woonzorgcentra die wegens manco’s en gebreken onder verhoogd toezicht staan, zijn veelal commerciële centra. Dat mag niet verwonderen. Winstbejag en kwaliteitszorg gaan niet samen. We hebben ons dan ook verzet tegen de komst van woonzorgcentrum Klein Veldekens in de Astor-toren. En inderdaad, al drie jaar na de opening is dit commercieel project van enkele steenrijke, niet onbesproken zakenlui onder verhoogd toezicht geplaatst. De bewoners moesten dikwijls zelf vragen naar hun medicatie en een bad nemen kon niet elke week. Er ontbraken handgrepen in de toiletten, er was geen kineruimte… Maar ze moesten er maandelijks wél 300 euro meer betalen dan in Wedbos. Het was geen fraai beeld dat naar buiten kwam. Het Astor-project was hét prestigeproject voor het stadsbestuur. Het negeerde de 4000 bezwaarschriften en gaf toch een vergunning voor de zorgtoren die er willens nillens moest komen. 

Nu is Klein Veldekens overgenomen door de commerciële Armonea groep, die ook woonzorgcentrum Laarsveld in handen heeft. Van deze groep werden de voorbije twee jaar maar liefst zes rusthuizen onder verhoogd toezicht geplaatst. Onze volksvertegenwoordiger Greet Daems heeft op de gemeenteraad gepleit voor overname van Klein Veldekens door de stad. Dat wees het stadsbestuur van N-VA en CD&V van de hand. 

Erger nog, in Geel is het stadsbestuur van N-VA en CD&V van plan om ook voor Wedbos, het woonzorgcentrum van het OCMW, de deur open te zetten voor de commerciële spelers en privatisering. Een eerste stap daarnaartoe zette het in 2023 met het protocolakkoord over Wedbos. Dat bepaalt dat Wedbos geen publieke rechtspersoon is maar een private. Wij hebben ons hiertegen verzet en zullen dat blijven doen. Voor ons moet Wedbos, dat een uitstekende faam heeft, in handen van de stad blijven en moet de stad Wedbos verder versterken. 

Binnen tien jaar zal de Geelse bevolking van ouder dan 67 jaar met een derde zijn aangegroeid. Dat gaat druk leggen op de geriatrische diensten van het ziekenhuis en op de ouderenzorg. De stad zou er goed aan doen zich daarop te voorzien met een investeringsplan. 

Het tekort aan huisartsen stelt zich overal in België. Het beleid schiet hier ernstig tekort. Ook in Geel wordt het nijpend. Al in 2019 trok huisartsenvereniging Zuiderkempen (nu HAVIK) aan de alarmbel. Met 1,01 huisarts per duizend inwoners haalt Geel nipt de minimumnorm van 0,9 per duizend inwoners. En in bijna alle huisartsenpraktijken is er een patiëntenstop. 

Net zo is de toestand bij de tandartsen. De wachttijden lopen er op tot een half jaar of langer. Ons voorstel is dat de stad samen met de tandartsenpraktijken de noden in kaart brengt om samen een Geels stratenplan op te maken zodat alle patiënten in elke buurt mondzorg kunnen krijgen.

Wij willen dat de stad het tij helpt keren door de opstart van nieuwe praktijken maximaal te ondersteunen. Met een administratieve helpdesk vereenvoudigen we de papierwinkel voor startende huisartsen en tandartsen. Die ondervinden problemen bij het contacteren van diensten in verband met administratie, parkeerbeleid, herbestemming en stedenbouwkundig advies. Daarom willen we een duidelijk aanspreekpunt.

Er is ook meer logistieke en financiële ondersteuning van de stad nodig. Een praktijk starten is een grote financiële stap. De stad zou over de brug kunnen komen met subsidies of renteloze leningen. Of een pand ter beschikking kunnen stellen voor een lage huurprijs. Een geschikte plek vinden voor een praktijk is een uitdaging. De stad zou het op zich kunnen nemen een geschikt gebouw ter beschikking te stellen op een plek waar nood is aan huisartsen. Zo zorgen we er mee voor dat die praktijk duurzaam ingebed geraakt in de wijk. 

Ook willen we inzetten op samenwerking met verpleegkundigen en andere zorgberoepen om het huisartsenberoep aangenamer te maken. De stad kan helpen bij het ter beschikking stellen van ondersteunend zorgpersoneel aan de eerstelijnszone Zuiderkempen, naar het voorbeeld van zo’n project in Antwerpen. Daar stelt men een verpleegkundige ter beschikking aan huisartsenpraktijken. Huisartsen vinden dat zeer waardevol. 

Wij zijn blij dat in 2022 het eerste wijkgezondheidscentrum (WGC) in Geel is geopend. Een wijkgezondheidscentrum ontvangt maandelijks per ingeschreven patiënt een vast bedrag via de verzekeringsinstelling van de patiënt. Die hoeft zelf niet nog eens remgeld te betalen en kan er altijd terecht. Wij willen het Geelse wijkgezondheidscentrum verder versterken. Naast huisartsen willen we het ook uitbreiden met een psycholoog, een kinesist, een mondhygiënist en een logopedist. In de komende jaren willen een tweede wijkgezondheidscentrum openen in Geel. Want een gratis eerste lijn is nodig om de zorg toegankelijk te houden voor elkeen. 

Wij willen dat het Ziekenhuis Geel en het toekomstig fusieziekenhuis voldoende kwalitatieve tandzorg aanbieden met tandartsen, die geen supplementen vragen bovenop de normale tarieven. We sporen eerstelijnszone Zuiderkempen aan tandzorg hoog op de agenda te zetten. We geven ondersteuning om de wachtdienst voor tandartsen vanuit de huisartsenwachtpost te organiseren.

Ziekenhuis Geel is een OCMW-ziekenhuis. Wij zijn vóór een fusie ervan met het ziekenhuis van Mol. Maar we zijn tegen het protocolakkoord dat stipuleert hoe de twee ziekenhuizen deze fusie willen realiseren. Wij zien de fusie alleen zitten als het fusieziekenhuis in publieke handen blijft en mits gewone, courante zorg in beide gemeenten verzekerd blijft. 

Samenwerking kan tot betere kwaliteit en minder verspilling leiden, maar samenwerking is iets totaal anders dan de commerciële logica die vandaag in het ziekenhuislandschap woedt. Almaar grotere ziekenhuisnetwerken concurreren met elkaar om de meeste patiënten en het beste personeel binnen te halen. Zorg wordt daarbij een verhaal van verlieslatende en winstgevende afdelingen. Kostenefficiëntie wordt dan belangrijker dan kwaliteit en toegankelijkheid. Personeel en patiënten zijn er de dupe van. 

Dat was het geval bij het woonzorgcentrum in de Astor-toren, zoals we al schreven. Het stadsbestuur, in de ban van de commerciële logica, zette onlangs in een protocolakkoord ook een eerste stap naar commercialisering en privatisering van Wedbos, het OCMW-woonzorgcentrum. Maar ook het protocolakkoord voor het nieuwe fusieziekenhuis bepaalt dat het geen publieke rechtspersoon blijft maar geleid wordt door een private overkoepelende organisatie (een holding). Het schepencollege besloot over het engagement van het openbaar bestuur letterlijk “dat er voor de toekomst kan gegaan worden naar een afbouwscenario, zodat we op de langere termijn kunnen uittreden als lokaal bestuur”. 

Voor de PVDA kan daar geen sprake van zijn. De zorg is te belangrijk om ze over te laten aan private spelers. Want wie gaat na de fusie garanderen dat de Geelse site, die centraal gelegen is in Geel, ook een rol blijft spelen in de eerstelijnszorg? Of dat op die site een wijkgezondheidscentrum ondergebracht kan worden? 

Wij rekenen er ook op dat het personeel bij monde van de vakbonden betrokken wordt in de fusie en dat geen sociale afspraken worden teruggedraaid.

Het blijft ook een open vraag hoe het stadsbestuur in het fusieziekenhuis de financiële regeling met de artsen ziet. Als OCMW-ziekenhuis zou Ziekenhuis Geel voortrekker moeten zijn van sociale, toegankelijke geneeskunde. Helaas, ook in Ziekenhuis Geel mogen artsen supplementen vragen bovenop de RIZIV-tarieven, en wel aan de patiënten die voor een eenpersoonskamer kiezen ‘om niet-medische redenen’. Recent werden ze nog verhoogd van 135 naar 150%. Voor sommige ingrepen en behandelingen kan het om duizenden euro’s gaan. Die supplementen worden niet vergoed door de ziekenfondsen. Scans worden buiten de kantooruren gemaakt om supplementen te kunnen vragen. Patiënten krijgen een afspraak in de privépraktijk aangeboden om sneller geholpen te worden. De tarieven liggen daar hoger dan in het ziekenhuis. Zo wordt de drempel zo hoog dat mensen zorg uitstellen, zeker als ze een laag inkomen hebben.

Een geneeskunde met twee snelheden kan voor ons niet. Iedereen heeft recht op dezelfde zorg. Van een OCMW-ziekenhuis mag je verwachten dat het ijvert voor betaalbare facturen en de afgesproken conventionele tarieven laat respecteren. Daarom ons voorstel dat het ziekenhuis zou bekijken of het een proefproject kan lanceren om het ereloonsysteem van universitaire ziekenhuizen over te nemen. Artsen werken daar aan een vast inkomen en kunnen zo loskomen van het prestatiesysteem, dat tot verspilling van middelen en tot overbodige onderzoeken leidt.

Op de verpleegafdelingen van Ziekenhuis Geel heerst er een groot personeelstekort. Op de afdeling geriatrie blijven bedden leeg wegens een tekort aan verpleging. Het aantal patiënten stijgt, maar het ziekenhuis voorziet geen bijkomend verplegend personeel. Dat leidt tot werkstress en uitval van overwerkt personeel. Deze vicieuze cirkel moeten we doorbreken. We verhogen het personeelsbestand. We halen administratieve taken zoveel mogelijk weg bij het verpleegkundig personeel. We zorgen voor een betere work life balance en voor een beter loon. 

Het budget van Ziekenhuis Geel moet prioritair gaan naar meer handen en betere werkomstandigheden, en naar kwaliteit en toegankelijkheid voor alle Gelenaren. Daarom moeten de werknemers via de vakbonden inspraak krijgen in de beslissingen van het ziekenhuis. 

Controle door de vakbonden, maar ook door de gemeenteraad, is maar mogelijk als er transparantie is. Toestanden zoals in 2023 toen een CEO voor onduidelijke redenen ontslagen werd, waarop later ook de voorzitter van de raad van bestuur ontslag nam, zijn onaanvaardbaar. Toch blijft deze achterkamerpolitiek van het gemeentebestuur nu in het fusiedossier voortwoekeren. Het schepencollege wil de privatisering van ons openbaar ziekenhuis in stilte doorzetten en een breed maatschappelijk debat en overleg erover uit de weg gaan. 

Psychologische moeilijkheden veroveren hand over hand terrein. Flexibiliteit, werkstress, verruwing, onzekerheid. Mensen worden op zichzelf teruggeworpen, voelen zich waardeloos, angstig. 

Door het taboe zetten veel mensen pas laat de stap naar hulpverlening. Lange tijd werden psychische patiënten weggestopt in gesloten “zottenhuizen”. Geel is wereldbekend als de oude bakermat van de gezinsverpleging en dat was een totaal andere aanpak. Hier stond de sociale insluiting – de inclusie – centraal, werd iedereen met respect behandeld en stond elkeen op gelijkwaardige voet. In de jaren 1930 telde Geel 4000 in gezinnen geplaatste patiënten. In de tweede helft van de eeuw ging dat aantal stelselmatig achteruit. Vandaag zijn er nog 127 gastgezinnen. Wij willen dat de stad meer inzet, ook financieel, om deze inclusieve aanpak, ook op nieuwe manieren, een toekomst te geven.

Kunsthuis Yellow Art bijvoorbeeld is een initiatief van het OPZ om artistiek begaafde mensen met een psychische kwetsbaarheid een aangepast kader te geven waarbinnen zij hun oeuvre kunnen maken en er ook mee naar buiten komen. Zo merken mensen dat er geen verschil hoeft te bestaan in uitdrukkingsvormen van mensen met of zonder een psychische kwetsbaarheid. Dat werkt –in de geest van de traditie van de gezinsverpleging – het taboe rond psychische kwetsbaarheid weg. Zulke initiatieven verdienen structurele steun van de stad. 

Het is een ernstig probleem dat het almaar moeilijker wordt op tijd psychische hulp te krijgen. We richten een taskforce op om de grote tekorten aan te pakken. Op alle terreinen van de psychische zorg, van crisisinterventie tot langdurige opvolging, zijn er lange wachtlijsten. We willen de behoeften in de stad in kaart brengen om vervolgens het aanbod te sturen, natuurlijk in samenwerking met het OPZ Geel en met het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Kempen. Wij voorzien voor het Centrum GGZ meer middelen om de zorg verder uit te breiden. We versterken ook de samenwerking binnen het Netwerk GGZ Kempen. 

We zoeken naar manieren om de toegang tot een psycholoog te verbeteren en werken een aangepast aanbod uit, samen met het OCMW en verenigingen. Om kwetsbare doelgroepen te bereiken, zetten we daarbij ook ervaringsdeskundigen en brugfiguren in. Ook integreren we psychologen in de wijkgezondheidscentra. 

Voor veel mensen met psychische moeilijkheden is het kostenplaatje voor hulp zo hoog dat ze geen hulp zoeken of die hulp uitstellen. Daarom willen we dat wat je voor de psycholoog betaalt, gelinkt is aan je inkomen. Speciale aandacht geven we hier aan onze jongeren. Zie het hoofdstuk Stad van de jeugd.

Om het taboe verder te doorbreken en het aanbod bekend te maken, gaan we voor een sensibiliseringscampagne op stadsniveau over geestelijke gezondheid.

Voor preventie en gezondheidsbevordering hebben we lokale preventiewerkers op het terrein nodig die aanspreekbaar zijn voor vragen. ‘Outreachend’ werken heet dat: aanreikende zorg en hulpverlening voor de omwonenden. Dat doen we met een kiosk of een plek waar folders liggen en mensen laagdrempelig een praatje kunnen slaan met aanwezige gezondheidswerkers en iedereen kan passeren, de posters kan bekijken, de flyers kan lezen... Zo leggen de gezondheidsmedewerkers en organisaties contact met buurtbewoners en met mensen die door de mazen van het net dreigen te glippen. Omdat ze de taal niet spreken, de weg niet vinden, of omdat ze andere zorgen om het hoofd hebben. Want vooral mensen met al goede gezondheidsvaardigheden vinden de weg naar het aanbod rond preventie en gezond leven. Maar net de doelgroep die het moeilijkst te bereiken is, zou het meest baat hebben bij preventie. Een gezondheidskiosk, bijvoorbeeld op de markt, kan die kloof helpen wegwerken.

De omgeving speelt een belangrijke rol in je gezondheid en in de preventie. Wil je werken aan een gezonde publieke ruimte? Dan moeten verschillende beleidsterreinen de handen in elkaar slaan.‘Health in All’ heet dat. Want goede preventie veronderstelt een goede sociale zekerheid, een gezond leefmilieu, een goede luchtkwaliteit, een goede woning, veilige en gezonde werkomstandigheden, gezonde voeding, publiek groen en speelpleintjes, sport voor iedereen enzovoort. Wij willen dat de stad het initiatief neemt voor een Health in All-stadsbeleid.