Veilige stad

Om paal en perk te stellen aan geweld en criminaliteit, moet dit effectief bestraft worden. Tegelijk moet er ingezet worden op preventie, op het voorkomen van geweld en criminaliteit. Hoe groter de ongelijkheid in de samenleving, hoe groter de criminaliteit. In samenlevingen met meer gelijkheid is er minder geweld en misdaad.

De winstjacht gaat gepaard met bruut geweld. Er is economisch geweld en fiscale fraude. Er is witteboordencriminaliteit die onbestraft blijft. Er zijn rondtrekkende dievenbendes en er is drugshandel. De prioriteit moet gaan naar de strijd tegen deze criminaliteit. Het zijn vaak die generaals van de criminaliteit die in verschillende wijken luitenantjes proberen te werven.

Fysiek geweld en criminaliteit moeten effectief bestraft worden. Bestraffing heeft een

afschrikkende rol. Niet dat er om ter langst en om ter hardst gestraft moet worden, maar straffen moeten wel effectief uitgevoerd worden. Daders van ernstige fysieke of seksuele gewelddaden moeten sneller opgepakt worden.

Bij drugsoverlast is er niet alleen het veiligheidsprobleem, er is ook het menselijke en maatschappelijke leed van de verslavingen, zowel bij de problematische gebruiker als in diens omgeving. Gebruik van illegale én van legale drugs zorgen voor problemen: gezondheidscomplicaties, vroege sterfte, agressie, geldproblemen, verwaarlozing van het gezin, vereenzaming… allemaal gevolgen van verslaving. In onze geïndividualiseerde samenleving waar iedereen moet presteren in een almaar sneller draaiende mallemolen en waarin tegenslag altijd gezien wordt als een persoonlijk falen, grijpen mensen vaker naar verdovende middelen om te kunnen ontsnappen aan de realiteit. Wij streven naar een solidaire, inclusieve maatschappij waarin het gebruik van drugs niet nodig is om je te kunnen ontspannen, om je werk te kunnen volhouden, om je problemen even te kunnen vergeten.

We stappen niet mee in het politiek opbod dat de individuele gebruiker om ter hardst wil straffen. Ex-minister Van Quickenborne (Open Vld) wilde boetes tot duizend euro invoeren voor betrapte cocaïnegebruikers. Deze harde aanpak zou ertoe geleid hebben dat mensen met een verslaving nog minder snel de stap naar hulpverlening zetten.

Wij pakken integendeel de verslaving zélf aan en niet zozeer de persoon met een verslaving. Alcohol, illegale drugs zoals cocaïne of crack, medicijnen, gokspelen: de lokroep van de verslavingen grijpt om zich heen. Het gaat niet om dat ene glaasje of dat jointje ter ontspanning. Er is sprake van verslaving van zodra er problemen ontstaan in je leven en je het toch blijft doen. Dan ben je echt afhankelijk en gebruik je alcohol, medicijnen of andere drugs op een manier die problematisch en schadelijk is voor je gezondheid. Een verslaving is een ziekte.

De politiediensten in Geel zijn gecentraliseerd op de Stelenseweg. Vanuit een centrale telecommandokamer worden politie-eenheden aangestuurd. Die eenheden rijden rond en hebben weinig voet aan de grond of voeling met de wijken.

Wij willen de wijkagent opwaarderen en inzetten op laagdrempelige wijkkantoren van de politie die zonder afspraak open zijn. Op dit moment kan je aangiftes alleen nog maar doen per computer of op afspraak.

Bereikbare wijkagenten, dicht bij de mensen: dat is cruciaal om overlast en criminaliteit tegen te gaan. Interventie-eenheden kunnen niet wat wijkagenten kunnen. Wijkagenten kennen hun pappenheimers, zij kennen de problemen in de wijk en kunnen preventief werken, zij kunnen problemen vroeg opmerken en er iets aan doen voor ze ontsporen in criminaliteit. Ook andersom: als de bevolking de agenten kent, is er meer controle op de agenten en komt het veel moeilijker tot mistoestanden.

Wij willen dat het stedelijke veiligheidsplan besproken wordt in wijkvergaderingen waar de korpschef en de burgemeester hun prioriteiten komen voorstellen. Wij willen dat de inwoners, verenigingen en belanghebbenden hun stem kunnen laten horen wanneer men de prioriteiten voor preventie en veiligheid in hun wijk bepaalt.

Fietsdiefstal is een van de meest gepleegde misdrijven. Voor criminelen wordt het een almaar lucratievere business omdat men meer met dure bakfietsen en elektrische fietsen rijdt. Voor de slachtoffers zorgt het verlies van een rijwiel voor een  ernstig gemis en aangifte doen lijkt vaak nutteloos. Wij pleiten voor het invoeren van lokfietsen met een gps-zendertje. Die kan je bijvoorbeeld aan stations plaatsen. Wanneer ze gestolen worden, kan de politie ze traceren. Zo krijgen de ordediensten zicht op de fietsgarages van fietsdieven en kan ze de fietsen weer aan de eigenaars bezorgen.

Veiligheid is niet alleen een zaak van de politie. Veel mensen zetten zich beroepshalve of als vrijwilliger in voor een veilige samenleving: conciërges, buurtwerkers, stadswachters, straathoekwerkers… In een aantal buurten zijn die vertrouwenspersonen vaak de meest gekende aanspreekpunten. Die rol hoort in elke wijk zichtbaar aanwezig te zijn en verdient herwaardering. Toch investeert de stad amper in straathoekwerkers. Momenteel is er slechts één straathoekwerker actief in Geel. Voor meer dan 5.000 scholieren die dagelijks in Geel naar school gaan, is dat veel te weinig.

Wij willen meer straathoekwerkers en jeugdanimatoren. Dat zijn opvoeders die contact hebben met buren en bewoners. Zij kunnen preventief werken in samenspraak met de school, spijbelgedrag tegengaan, huisvestingsproblemen signaleren, enzovoort. We pleiten voor een directe communicatielijn tussen die brugfiguren in de wijk, de scholenagent en de wijkagent. Indien nodig kunnen brugfiguren een maandelijks overleg inplannen met de wijkagent.

We zetten in op dialoog en communicatie in plaats van op GAS-boetes. Bij GAS-boetes is de lokale overheid én rechter én partij. Wie een GAS-boete wil betwisten, moet zelf naar de politierechtbank stappen en daar de kosten van dragen. Zelfs de hoogste parketmagistraten vinden de GAS-wet een inbreuk op de scheiding der machten en zij vinden de toepassing op jongeren meer dan bedenkelijk. GAS-boetes zijn ook asociaal. Jongeren uit gegoede milieus moeten niet vrezen voor een GAS-boete, ‘hangjongeren’ in volksbuurten wel. Boetes uitdelen lost de problemen in de wijken niet op. Niemand stelt nog de vraag waarom die vuilnisbak al op straat staat of waarom jongeren op straat slenteren en een stommiteit uithalen. Men wil iedereen in de pas doen lopen, niet door problemen op te lossen maar door te bestraffen. Willen wij dan nooit meer boetes geven? Toch wel. Als andere middelen niets uithalen kan uiteraard een boete volgen.

Een tiental jaar geleden zagen de PleinPatrons het levenslicht in Borgerhout. “Jongeren zijn geen overlastplegers, maar wel een kracht in de buurt,” vond het progressieve districtsbestuur van de PVDA, Groen en Vooruit. PleinPatrons of -Patrona’s krijgen verantwoordelijkheid over hun eigen plein. Ze animeren kinderen en jongeren, zorgen voor leven op het plein en zijn een aanspreekpunt. Ze zorgen ervoor dat iedereen er zich goed voelt en dat het aantal conflicten vermindert. Wij willen PleinPatrons in de hele stad.

We investeren in sensibilisering en preventie rond gebruik van drugs en alcohol. Dat doen we op school, maar ook op straat en in het uitgaansleven. We investeren in een toekomst voor onze jongeren en maaien zo het gras weg voor de voeten van drugskartels. Steeds meer jongeren worden gerekruteerd als dealertjes. Ondertussen zien we de grote drugsbaronnen ontsnappen door besparingen van de federale overheid op douane, gerechtelijke politie en parket. We mogen geen enkele jongere opgeven en overlaten in handen van drugshandelaars.

De gezinnen maken deel uit van de oplossing, ze zijn niet de oorzaak van het probleem. We mogen niet toelaten dat ouders zich in de steek gelaten voelen of met de vinger gewezen worden. Integendeel: we moeten hen helpen en steunen. Dat geldt ook voor de scholen. Er moeten pedagogische programma’s komen waar de scholen mee aan de slag kunnen.

De cijfers van geweld tegen vrouwen zijn verbijsterend. Een op de vijf vrouwen werd ooit verkracht. Acht op de tien vrouwen werd ooit slachtoffer van seksuele intimidatie. Tijdens de coronapandemie werd maar liefst een op de vijf vrouwen geconfronteerd met intrafamiliaal geweld. Het aantal vrouwen dat aangifte doet, is verontrustend laag. Slechts vier procent van de slachtoffers dient een klacht in. Bij intrafamiliaal geweld vindt een aangifte gemiddeld pas plaats na 35 incidenten. De stap om aangifte te doen is groot, maar ook de aangifte zelf is vaak moeilijk.

Het is belangrijk dat we de drempel verlagen om over geweld te spreken en aangifte te doen. Het stadsbestuur moet daarom het meldnummer 1712 breed bekend maken, naar het voorbeeld van Spanje.

We willen een beleid dat met volle overtuiging het probleem van het geweld tegen vrouwen erkent en aanpakt.

Veiligheid is veel meer dan de afwezigheid van criminaliteit. Ze heeft betrekking op veel levensterreinen. Er is een band tussen de leefbaarheid van een buurt en het veiligheidsgevoel. Leegstand, verkrotting, vervuiling, gebrek aan openbare ruimte en gebrek aan groen vergroten het onveiligheidsgevoel. Als we alle stadswijken veiliger willen maken, dan moeten we ook investeren in het concept van de integrale wijk (zie de inleiding van dit programma). Want voorkomen is veel beter dan genezen.

Je mag je dan misschien veilig voelen op straat, maar als je acht uur per dag in onveilige omstandigheden moet werken, of in een onveilig huis leeft, dan heeft dat ook een invloed op je welbevinden.

We pakken de onveiligheid op het werk aan. De stad dient het voorbeeld te geven op haar eigen werkvloer en op de werven die zij aanbesteedt: nultolerantie op sociale dumping.

De veiligheid in het verkeer staat voorop. Onaangepast verkeersgedrag en overdreven snelheid worden bestraft. We zetten in op een betere inrichting van het openbaar domein met meer aandacht voor de zwakke weggebruiker. (zie ook hoofdstuk 3. Mobiele stad)

Te veel Geelse woningen voldoen niet aan de minimale kwaliteitseisen. We drijven de woningcontroles op en pakken malafide verhuurders aan. De stad ondersteunt slachtoffers van huisjesmelkers en vangt ze op. (zie ook hoofdstuk 4. Woonstad)